Torna ve CNC tezgâhlarda iş parçasını bağlamak için piyasada çok fazla çeşitte aparat ve takımlar mevcuttur. Bu aparatların ve takımların doğru kullanılması da işin sağlık ilerlemesi açısından kritik önem arz etmektedir. Bağlama aparatlarını, tutucuları, kesici takımları doğru şekilde seçmek ve kullanmak hem ürün performansını arttırabileceği gibi, birim maliyette bizi kara geçirir. Torna ve Cnc tezgâhlar güçlü makinalar oldukları için en küçük ihmal ve hatada ciddi sonuçlar doğurabilecek olaylara neden olurlar.
İş parçasını, tutucu takımları ve kesici takımları uygun şekilde bağlamazsak;
Bağlama aparatı olarak 2 tip bağlama aparatı vardır. Bunlar iş parçası bağlama aparatı ve kesici takım bağlama aparatıdır. Aynı şekilde de kesici bağlama aparatları da standart ve özel bağlama aparatları olmak üzere iki çeşittir.
CNC tezgâhlarda iş parçası ve kesicileri bağlamak için kullanılan araçlar alttaki gibidir.
Torna ve CNC tezgâhlarda en çok kullanılan bağlama gereçleridir. Klasik tornalarda genellikle anahtarla sıkmalı tornalar kullanılmakla birlikte özel durumlarda hidrolik veya pnömatik sıkmalı tornalar kullanılmaktadır. CNC tornalarda ise durum tam tersidir ve genellikle hidrolik ve pnömatik aynalar kullanılmaktadır. Pnömatik ve hidrolik aynalar klasik elle sıkmalı sistemlere göre çok çok pahalıdır. Ancak bu sistemlerle otomatik sıkma ve sökme yapıldığı için hem güçlü bir sıkma hem de hızlı bir şekilde değiştirme yapılabilir.
Torna aynalarında iş parçalarını tutan kısımlar torna ayaklarıdır. Torna aynaları, 3 ayaklı torna aynaları, 4 ayaklı torna aynaları, delikli torna aynaları ve punta aynaları olmak üzere dört grupta toplanmaktadır.
3 ayaklı torna aynaları parça üzerini 3 noktadan tutmaktadır. Yuvarlak ve altıgen kesitli parçaların işlenmesinde kullanılmaktadır. 4 ayaklı torna aynaları da daha iyi kavrama ve büyük çaplı malzemelerin işlenmesi için iş parçasını 4 noktadan kavrar. Bunlara kare ,yuvarlak, altıgen kesitli parçalar bağlanabilir. Delikli torna aynaları genelde eksenden kaçık olan iş parçalarını işlemek için klasik tornalarda kullanılmaktadır. Punta aynaları ise iki punta arasındaki düz bir eksen vasıtasıyla işlenen parçalar için kullanılır. Eğer bağlanan parçanın düzgün dönmediği varsayılıyor ise komparatör ile kontrolü yapılabilir.
Silindirik parçaların seri ve hassas olarak bağlanmasında kullanılmaktadır. Piyasada çok yaygın kullanımı vardır ve ucuzdur. Genellikle CNC freze tezgâhlarında kılavuz, matkap, parmak freze, rayba gibi birçok takımı bağlamak için tercih edilir. CNC torna tezgâhlarında ise silindirik iş parçasının bağlanmasında kullanılmaktadır. Pens tutucular genellikle işlenecek iş parçasının şekline göre seçilir.
Pense parça veya kesici takım bağlanırken, öncelikle uygun çaptaki pens pens tutucu içerisinde yerleştirilir. Takım veya parça boyu ayarlanarak pens anahtarı ile pens vidası sıkılır. Takılacak pens ile pens tutucu veya kesici ile pens arasında bulunan çapak tarzı maddeler pensin düzgün çalışmasına engel olur. Sabitlemeden önce temizlemek gerekir.
Puntalar, uzun parçaların işlerken belirli bir eksende esnemeden çalışması için kullanılan iş parçası sabitleyicileridir.
Parmak freze, matkap ve rayba gibi saplı takımları tutmak için kullanılır. İhtiyaç durumunda küçük çaplı yuvarlak iş parçalarını hassas bir şekilde işlemek amaçlı bağlama yapılabilir. Mandrenler konik biçimlidir ve içerisindeki çeneler sıkma işlemi yapılırken açılır ve kapanır. Sıkma işlemi elle veya mandren anahtarıyla yapılır. Kesici takım içine düzgün şekilde oturduktan sonra sıkılarak sabitlenir. Mandrenler mors kovanı üzerine bağlanır.
İş parçasını, tutucu takımları ve kesici takımları uygun şekilde bağlamazsak;
- Düzgün ve istenilen şekilde işleyemeyiz.
- İş parçasını bozar ve hurdaya atarız.
- İşleme esnasında yerinden fırlayarak iş kazasına sebebiyet verebiliriz.
- Düzgün bağlanmadığı için işlerken bağlama aparatına zarar verebiliriz.
- Kesici ömrünü azaltabiliriz.
- Kesici takımlara ve tutuculara zarar verip, kırabiliriz.
- Zaman ve para kaybederiz.
- En önemlisi kendimize ve başkasına zarar verebiliriz.
Bağlama aparatı olarak 2 tip bağlama aparatı vardır. Bunlar iş parçası bağlama aparatı ve kesici takım bağlama aparatıdır. Aynı şekilde de kesici bağlama aparatları da standart ve özel bağlama aparatları olmak üzere iki çeşittir.
CNC tezgâhlarda iş parçası ve kesicileri bağlamak için kullanılan araçlar alttaki gibidir.
- Torna aynaları
- Döner ve alın puntaları
- Sıkma pens sistemleri
- Torna mandrenleri
- Döner ve açısal tablalar
- Döner ve açısal mengeneler
- Özel bağlama aparatları veya kalıpları
Torna Aynaları
Torna ve CNC tezgâhlarda en çok kullanılan bağlama gereçleridir. Klasik tornalarda genellikle anahtarla sıkmalı tornalar kullanılmakla birlikte özel durumlarda hidrolik veya pnömatik sıkmalı tornalar kullanılmaktadır. CNC tornalarda ise durum tam tersidir ve genellikle hidrolik ve pnömatik aynalar kullanılmaktadır. Pnömatik ve hidrolik aynalar klasik elle sıkmalı sistemlere göre çok çok pahalıdır. Ancak bu sistemlerle otomatik sıkma ve sökme yapıldığı için hem güçlü bir sıkma hem de hızlı bir şekilde değiştirme yapılabilir.
Torna aynalarında iş parçalarını tutan kısımlar torna ayaklarıdır. Torna aynaları, 3 ayaklı torna aynaları, 4 ayaklı torna aynaları, delikli torna aynaları ve punta aynaları olmak üzere dört grupta toplanmaktadır.
3 ayaklı torna aynaları parça üzerini 3 noktadan tutmaktadır. Yuvarlak ve altıgen kesitli parçaların işlenmesinde kullanılmaktadır. 4 ayaklı torna aynaları da daha iyi kavrama ve büyük çaplı malzemelerin işlenmesi için iş parçasını 4 noktadan kavrar. Bunlara kare ,yuvarlak, altıgen kesitli parçalar bağlanabilir. Delikli torna aynaları genelde eksenden kaçık olan iş parçalarını işlemek için klasik tornalarda kullanılmaktadır. Punta aynaları ise iki punta arasındaki düz bir eksen vasıtasıyla işlenen parçalar için kullanılır. Eğer bağlanan parçanın düzgün dönmediği varsayılıyor ise komparatör ile kontrolü yapılabilir.
Pens Tutucular
Silindirik parçaların seri ve hassas olarak bağlanmasında kullanılmaktadır. Piyasada çok yaygın kullanımı vardır ve ucuzdur. Genellikle CNC freze tezgâhlarında kılavuz, matkap, parmak freze, rayba gibi birçok takımı bağlamak için tercih edilir. CNC torna tezgâhlarında ise silindirik iş parçasının bağlanmasında kullanılmaktadır. Pens tutucular genellikle işlenecek iş parçasının şekline göre seçilir.
Pense parça veya kesici takım bağlanırken, öncelikle uygun çaptaki pens pens tutucu içerisinde yerleştirilir. Takım veya parça boyu ayarlanarak pens anahtarı ile pens vidası sıkılır. Takılacak pens ile pens tutucu veya kesici ile pens arasında bulunan çapak tarzı maddeler pensin düzgün çalışmasına engel olur. Sabitlemeden önce temizlemek gerekir.
Döner ve Alın Puntaları
Puntalar, uzun parçaların işlerken belirli bir eksende esnemeden çalışması için kullanılan iş parçası sabitleyicileridir.
Mandrenler
Parmak freze, matkap ve rayba gibi saplı takımları tutmak için kullanılır. İhtiyaç durumunda küçük çaplı yuvarlak iş parçalarını hassas bir şekilde işlemek amaçlı bağlama yapılabilir. Mandrenler konik biçimlidir ve içerisindeki çeneler sıkma işlemi yapılırken açılır ve kapanır. Sıkma işlemi elle veya mandren anahtarıyla yapılır. Kesici takım içine düzgün şekilde oturduktan sonra sıkılarak sabitlenir. Mandrenler mors kovanı üzerine bağlanır.
Döner ve Açısal Mengeneler
Döner ve açısal mengeneler genellikle CNC freze tezgâhlarında frezeleme, kanal açma ve delik delme amacıyla kullanılmaktadır. Farklı açılarda yüzeyleri bulunan parçaların bağlanmasında ve işlenmesinde kolaylık sağlar. Merkezi belli olmayan parçalarda bu mengeneler sayesinde bağlanabilir.
Döner ve Açısal Tablalar
Döner ve açısal tablalar CNC frezelerde ek bağlama gerektirmeden birden fazla yüzeyin işlenmesine olanak tanır. İşlenmesi zor olan parçalarda zamandan ve işçilikten tasarruf sağlar. Farklı açılı yüzeyleri bulunan iş parçaları bu tablaların üzerinde bulunan bölmeli derecelerle işlenecek yüzey ayarlanarak işlenir.
Farklı bağlama aparatlarıyla bağlanamayan iş parçaları için özel olarak üretilmiş kalıplardır. Genellikle sıkıntı yaşanan bağlanamayan parçaların bağlamasını kolaylaştırdığı gibi zamandan ve işçilikten tasarruf sağlar.
Elektromanyetik Tabla
CNC yatay işleme tezgahlarda veya üniversal freze tezgahlarında, iş parçamızın tek seferde bağlama esnasında mıknatıslanma özelliğini kullanarak çok güçlü tutma sağlar. Farklı profilde parçalar için değişik tipte tutma pabuçlarıyla sağlıklı bir bağlama sağlanabilir. Bu pabuçlar kare, yaylı, "V" tip ve değişik tiplerde olabilir. Düz olamayan iş parçalarımıza esnek bir şekilde bağlama sağlar. "V" yataklı Pabuçlar ile yuvarlak ve prizmatik iş parçalarımızı kolaylıkla bağlayabiliriz. Kare düz pabuçlar üzerinde küçük iş parçalarımız için özel yuvalar oluşturabiliriz. Kontrol ünitesine birden dazla tabla bağlanabilir. Manyetik güç kontrolleri ile bağlanacak parçanın üzerindeki manyetik bağlama kolaylıkla sağlanır. El kumandası ile pratik çalışma kolaylığı sağlanır.
Özel Bağlama Aparatları
Farklı bağlama aparatlarıyla bağlanamayan iş parçaları için özel olarak üretilmiş kalıplardır. Genellikle sıkıntı yaşanan bağlanamayan parçaların bağlamasını kolaylaştırdığı gibi zamandan ve işçilikten tasarruf sağlar.
Güzel yazı, faydalı bilgiler. Teşekkürler.
YanıtlaSilTeşekkür ederim.
Sil