Boya Öncesi Yüzey İşlem

Firmalar ürünlerini boya öncesi, boyanın uzun ömürlü olması ve daha iyi yapışma sağlaması için bir dizi ön hazırlık işlemlerinden geçirir. Bu seri imalatta yüzey işlemi olarak bilinen boya ön hazırlık işlemidir. Kaplama ve boya öncesi bu proseslerin uygulanması çevre şartlarında koruyucu yüzeyden maksimum performans alınmasını sağlar. Doğru ve uygun şekilde uygulanan işlem sonrası yapılan kaplamanın korozyon direnci ve yapışma kabiliyeti yükselmektedir. Bunun nedeni, yüzey hazırlanması sonrası parça yüzeyindeki kirliliklerin (yağ, toz gibi) uzaklaştırılması ve yüzeyin daha pürüzlü bir yapıya dönüşmesindendir. Dolayısıyla daha temiz ve pürüzlü bir yüzey kaplamanın yüzeye daha iyi tutunmasını ve kabarmamasını sağlar. Ne kadar kaliteli ve pahalı bir kaplama kullasanızda, yüzey yeterince iyi temizlenmemişse yapılan kaplama bir işe yaramayacak ve size ek maliyetlere sebep olacaktır. Bu nedenle ön hazırlık işleminin önemi bir kat daha artmaktadır.
Ürünün boyutları ve şekline göre bu işlemin gerçekleştiği prosesler değişebilir. Firmalara göre sıralamada farklılıklar olmakla birlikte, ana proses olarak işlem sıraları alttaki gibidir.

Ön Yağ Alma

Yağ Alma

1. Durulama (arttırılabilir.)

Aktivasyon

Çinko Fosfat Kaplama

2. Durulama( arttırılabilir)

Pasivasyon

DI Durulama

Yağ Alma: İlk aşama olarak parça, yüzeyinde bulunan toz, kir ve yağlardan yağ banyolarında arındırılır. Bu işlem daldırma veya sprey olarak uygulanabilir. Genellikle bu banyoların sıcaklıkları 50°C ve üzerindedir. Uygulama, banyo konsantrasyonu, sıcaklık ve banyoda kalma süresi parça üzerindeki yağ miktarına göre ayarlanır. Eğer yeterince temizleme sağlanmaz ise kalan yağlar ve tozlar parça yüzeyinde fosfat kristamlinin oluşturulamamasına neden olur. Buda sağlıksız bir kaplama işlemine yol açar.

Fosfatlama: Basitçe anlatmak gerekirse; florik asitle oluşturulan metalfosfat bileşiklerinin parça yüzeyi ile kimyasal olarak bağlanması sonucu yüzeyde kristalize bir yapı oluşturulmasıdır. Sprey veya daldırma olarak uygulanabilir. Kaplamanın yüzeye daha iyi yapışması ve daha iyi performans sağlaması için yüzey fosfat kaplanır.

Fosfatın, kaplama içeriğindeki metal iyonuna göre çeşitleri vardır.

Demir Fosfat

Mangan fosfat

Çinko fosfat

Genellikle korozif etkinin çok olduğu sektörlerde demir fosfat ve mangan fosfata göre daha iyi bir kaplama (korozyon ve yapışma direnci) sağlayan çinko fosfat kullanılır. Çinko fosfata işlem öncesi aktivasyon uygulanmaktadır.

Aktivasyon banyosu;

Hızlı fosfatlama sağlama,

Kaplama ağırlığını azalma,

İyi bir kristal yapıda fosfat oluşturma işlevi görür.

Bu işlem esnasında; toplam-serbest asit, sıcaklık, basınç ve gaz noktası gibi parametreler kontrol altında tutulmalıdır. Uygulama sonrası fosfat çamuru oluşmaktadır. Oluşan çamur miktarıda banyodan geçen toplam yüzey alanına göre artar veya azalır. Bu çamur banyonun altında filtrelenerek haznelerde biriktirilir ve temizlenir. Banyoda aynı şekilde düzenli aralıklarla temizlenmesi geçen parçalardaki eksik ve hatalı fosfatlamanın önüne geçer.

Pasivasyon: Fosfatlamadan sonraki banyoda asitle yapılan diğer işlemdir. Burada kromlu ve kromsuz olarak iki çeşit kimyasal kullanılabilir. Çevreye daha az zararı olan kromsuz pasivasyon daha çok tercih edilmektedir. Kromsuz pasivasyonlarda deiyonize su kullanılır. Bu işlemde fosfat kristalleri homejen olarak dağılmakta ve yüzeyde kaplanmamış nokta kalmamaktadır. Bu banyoda en önemli parametre PH değeridir.

Durulama: Bu işlemde amaç yüzeydeki asidik ve alkali kimyasalı yüzeyden uzaklaştırmak ve bir sonraki banyoya geçişi engellemektir. Bu banyolarda iletkenli değeri önemlidir. Sürekli su ilavesi yapılarak iletkenlik belirli seviyede tutulur. DI(deiyonize) durulama banyolarının iletkenlik değeri maksimum 50mS(mikroSimens) olmalıdır. Bu nedenle bu banyolarda deiyonize su kullanılmaktadır.Buradaki amaç boya öncesi malzeme yüzeyindeki iletkenliğin düşürülmesidir.

Tüm bu işlemler sonrası malzeme yüzeyinin boya veya kaplama kalitesini artmaktadır. Yüzey temizleme işlemlerin önemi bu noktada anlaşılmaktadır.