İş Güvenliği Nedir? Nasıl Sağlanır?

İster evinizde hobi olarak uğraştığınız işler olsun ister iş yeri çalışma şartlarında olsun kendi sağlığımız ve çevremizdekilerin sağlığı için alınması gereken birçok önlem bulunmaktadır. Alacağımız en ufak önlem insan sağlığı için geri dönüşü olmayan sonuçların önüne geçebilir. Bu alınan tüm önlemler iş güvenliğini oluşturur. Eğer evde veya çalışma ortamında bir işi yapıyorsak her şeyi oluruna bırakmaktansa bir etrafımıza göz gezdirmeli ve acaba benim için tehlike arz edebilecek hangi durumla karşı karşıyayım diye aklımızdan geçirmeliyiz. Kendi kendimize yaptığımız bu geri bildirim olası kazalara karşı yaklaşımımızı da değiştirecek ve önleyecektir. Aynı zamanda sağlığımızı korumakla birlikte yapılan işinde sağlıklı şekilde ilerlemesi sağlanacaktır.

İş Güvenliğinin Amacı;

Çalışanlara en yüksek seviyede sağlıklı ortam sağlamak,

İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu temin etmek,

Çalışma şartlarının olumsuz etkilerinden onları korumak,

Oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak,

İş yerlerindeki rizikoları tamamen ortadan kaldırmak veya zararları en aza indirgemek,

Çalışma verimini arttırmak olarak sıralayabiliriz.

Çalışma ortamından veya dış ortamdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin gerçekleşmesine yol açabilecek faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalara risk değerlendirmesi adı verilmektedir. Bu risk değerlendirmesi olayını sadece iş ortamında düşünmek yanlış olmakla birlikte kendimize hayat felsefesi olarak yerleştirmeliyiz. Çünkü kendimizi katmadığımız hiçbir işten sağlıklı bir sonuç çıkaramayız.

Günlük hayatımızdan örnek vermek gerekirse, en basitinden fırındaki pişen keki almadan önce eldiven giyeriz veya havluyla tutarız. Eğer çıplak elle alırsak elimizin yanacağını biliriz. Bahçe işleriyle uğraşmayı çoğumuz sever. Bir gülü budayacağımız zaman dikeninin elimize batmaması için yeterli kalınlıkta eldiven giyeriz. Çünkü eldivenin elimizi koruduğunu bilir ve iş güvenliğimizi düşünürüz. Aynı şekilde elektrik işlerinden anlıyoruz. Evdeki bir piriz çalışmıyor ve tamir edeceğiz. Gerekli aletleri temin ettikten sonra ilk iş şalteri kapatırız veya kontrol kalemiyle pirize elektrik gelip gelmediğini kontrol ederiz. Eğer elektrik açıkken tamir etmeye kalkarsak çarpılıp zarar göreceğimizi bilir ve önlemimizi alırız. Bu ve bunun gibi işleri yaparken işe girişmeden önce durup önce tehlikenin nereden gelebileceğini değerlendirmeliyiz. Eğer tehlike boyutunu değerlendirdiğimizde büyük olduğunu ve baş edemeyeceğimizi düşünüyorsak bir uzmana danışmalı veya işi bilenlerden fikir almalıyız. Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. Önemli olan bir işe başlamadan önce meydana gelecek olası tüm kazaları değerlendirmektir.

Yapılacak işin yöntemine göre bir iş yapıyorsak sadece kendi güvenliğimiz için;

Eğer yüksek bir yerde iş yapıyorsak, düşme riskiyle karşı karşıya olduğumuz için; mutlaka emniyet kemerimizi ve halatımızı takmalıyız.

Vücudumuza zarar geleceğini düşündüğümüz bir iş yapıyorsak, yeterli korumayı sağlayan güvenli iş kıyafetimizi, iş için uygun eldivenimizi, çelik burunlu ayakkabımızı ve baretimizi takmalıyız.

Gözümüze çapak, toz ve duman gibi parçaların gireceği bir işle uğraşacaksak(taşlama gibi…), gözlüğümüzü veya maskemizi takmalıyız.

Solunum yoluyla zehirleyebilecek ve sağlığımızı etkileyebilecek bir gaza maruz kalacak bir işle uğraşıyorsak(kaynak, boya işlemi gibi…), yeterli koruma sağlayan maskemizi takmalıyız.

Elektrik işiyle uğraşacak isek gerekli yalıtımı sağlayan koruyucu giysilerimizi giymeliyiz.

Bu örnekler işin durumuna göre arttırılabileceği gibi sadece şahsı korumak amaçlıdır. Ayrıca dış ortamda oluşabilecek, mala ve diğer şahıslara zarar verecek kazalar için önlem alınmalıdır.

Peki, bu önlemler için iş ortamında nasıl bir akış mevcuttur. Yani risk değerlendirmesi nasıl hazırlanır?

Çalışanları etkileyebilecek tüm tehlikeleri ve riskleri belirlenir.
Kullanılacak iş ekipmanları ve kimyasal maddelerin seçiminde tüm riskleri değerlendirilir.
İşyerindeki çalışma ortamının düzenin korunmasını sağlanır.
Genç, yaşlı, gebe veya emziren çalışanlar ile kadınların durumunu göz önüne alınır
Değerlendirilen riskler sonucu kişisel koruyucu donanımları belirlenir.

İş yerlerinde iş güvenliği sistemi oluşturmak yasal bir zorunluluktur. İSG adına temel teşkil eden bir takım kanunlar da, 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu, 506 sayılı SGK kanunu, Türk Ceza Kanunu, çevre mevzuatı, Türk Ticaret Kanunu, borçlar kanunu, sendikalar kanunu gibi kanun ya da mevzuatlar şeklindedir.

İşletmede iş güvenliği sistemini oluşturmak için;

İşletmedeki mevcut sistem incelenerek, ayrıntılı analizlerin sonuçlarının raporlanması yapılır.
Risk değerlendirmesi yapılır.
İSG kurulu oluşturulur.
Periyodik denetim planlarının yapılması, uygulanması, raporlanması sağlanır.
Acil durum planlarının ve ekiplerinin oluşturulması, tatbikatların yapılması sağlanır.
İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında ölçümlerin yapılması, raporlandırılması sağlanır.
Periyodik kontrollerin yapılması sağlanır.
Üst yönetime ve çalışanlara eğitim verilir.