Lehim Nedir? Nasıl Yapılır?

     Metallerde ergime olmadan, erime sıcaklığının altında başka bir metalle, ısı yardımıyla birleştirme işlemine lehimleme denir. Lehimleme işlemi, iki parçayı birleştirmek, sızdırmazlık sağlamak ve elektrik iletimi amacıyla yapılabilir. Bu işlem bir nevi yapıştırma işlemidir. Ancak ana metalde yüzeysel bir miktar ergime gerçekleşir. Bu iş için kullanılan birleştirme malzemesine lehim teli denmektedir. Lehim işlemi sert lehim ve yumuşak lehim olmak üzere ikiye ayrılır.

Yumuşak Lehimleme

Yumuşak lehim genellikle ısıya karsı hassas ve ergime derecesi düşük olan malzemelerde birleştirme amaçlı kullanılır. Uygulaması kolay ve ucuzdur. Bu işlem 183°C’den 312°C’ye kadar sıcaklıklarda gerçekleşir. Yumuşak lehim yüke maruz kalınacak ortamlarda dayanmayacağı ve kırılacağı için tercih edilmez. Bu işlemde lehim teli olarak genellikle kalay-kurşun alaşımları kullanılır. Bakır, pirinç, nikel, kızıl, demir ve diğer kaplanmış metallerin birleştirilmesinde tercih edilir.% 60 kalay, % 40 kurşun ve % 50 kalay, %50 kurşun alaşımları elektrik-elektronik ve diğer genel kullanım alanlarında yaygın olarak kullanılır. Kullanılacak lehimde ergime işlemi bakır havya veya elektrikli havya ile sağlanır. Havyalar yeterli ısıyı sağlayarak lehim telini ergitme ve düzgün şekilde birleştirme amaçlı kullanılır.

Yumuşak lehimleme nasıl yapılır?

• Birleştirme işlemine geçmeden önce yüzey yağ, kir ve benzeri maddelerden arındırılmalıdır. Yeterli ve istenilen bir birleşme sağlanmıyorsa uygun bir asitle temizlenmelidir. 
• Havyanın ergitme ve birleştirme sağlayacak ucu yeterince temizlenir.
• Eğer birleştirilecek parçalar çabuk oksitlenmeye maruz kalıyorsa lehim pastası(oksitlenmeyi önleyen yüzeyi sıvayan karışım) ile lehimlenecek yüzey kaplanır. Lehim teli de bu karışıma daldırılabilir.
• Tel birleştirme işlemi yapılacak bölgeye değdirilir. Isıtılan havya lehim teline değirilerek istenilen miktarda lehim teli birleştirme bölgesine eritilir. Havya ile gerekli düzeltme işlemi yapılır.
• Eğer düzgün bir birleşme sağlanmıyorsa ve birleştirilecek parçalar soğuksa havya önceden değirilerek parçalar ısıtılabilir. Daha iyi birleşme sağlanır.

Sert Lehimleme

Sert lehim işlemi, 595°C’- 1175°C sıcaklık aralığında uygulanır ve kullanılan lehim tellerinin ergime sıcaklığı bu aralıktadır. Yumuşak lehime göre daha iyi ve sağlam bir birleşme sağladığı için yüke maruz kalabilecek alanlarda da kullanılabilir. Başka bir yöntemle birleştirilemeyecek farklı parçaların birleştirilmesinde uygulanabilir. Sızdırmazlık gerektiren alanlara başarıyla uygulanır. Lehim teli olarak alüminyum, bakır, gümüş, çinko, nikel, mağnezyum, altın gibi metallerin alaşımları kullanılır. Alev ve yüksek ısı gerektirir. Bu nedenle oksi-asetilen gibi ısı verici sistemlerle kolaylıkla tatbik edilebilir.

Sert lehimleme nasıl yapılır?

• Birleştirilecek yüzeyler, mekanik ve kimyasallarla kir pas yağ kalmayacak şekilde temizlenir.
• Lehim pastası (boraks gibi) temizlenen yüzeye uygulanarak oksitlenmenin önüne geçilir. 
• Birleştirilecek parçalar uygun bir aralık kalacak şekilde yerleştirilir.
• İyi bir birleşme için parçalara ön ısıtma yapılır.
• Lehim telini pastaya daldırmak lehim için yarar sağlar.
• Lehim telinin metal yüzeylerle teması sağlanır.
• Parçaların oynamaması için birkaç noktadan lehim teliyle birleştirme yapılabilir.
• Lehim teli birleştirme alanına değdirilerek alev veya havya ile tel ergitilir. Yüzeyde uygun bir dağılma sağlanır.
• Parçalar oynamadan soğutulur.