Mafsal Nedir? Ne İşe Yarar?

          Mafsallar çeşitli yüksekliklerde sıklıkla yerleştirilen parçalarda kullanılırlar. Tahrik veren sabit tahrik alan parçalar hareketi olan yerlerde. Mafsallar şaftlara bağlı olarak birlikte hareket eder. Tiplerine göre birçok çeşitte piyasada bulunabilir. Bunlardan biri olan üniversal mafsallar farklı eksenlerde ki miller arasın da dairesel hareket iletimi amacıyla bu mafsallar kullanılır. 

Mesela otomobillerde vites kutusu ile diferansiyel arasında ki şaft bağlantılarında, direksiyon bağlantılarında ve aklarda kullanılmakta olduğunu görmekteyiz. 

Tiplerine göre sınıflandıracak olursak ve en çok kullanılmakta olan istavroz tipi ve küresel mafsallardır. İstavroz mafsallar yapıları gereği basit ve ekonomik olduğu için otomotiv sektöründe, küresel mafsallar ise genellikle robot teknolojisinde kullanılırlar. Robotlar demişken aslında biz insanların bütün hareket eden yerleri bu tip mafsallara benzemektedir.

Şaftlara bağlı mafsalların çalışma prensiplerine bağlı olarak sıklıkla kullandığımız arabamız da örnek verecek olursak araba hareket esnasında arka köprü denilen yer bir tümseğe veya çukura gelmesi durumunda şaftın boyunda sürekli değişiklikler olması gerekmektedir tabi bu mümkün değildir. Boyunda ki bu değişimi kayıcı mafsallar yardımıyla gerçekleşir. Vites kutusundan çıkan mile şaft flanşının içi gibi kayıcı ve kama kanalı açılmıştır. 

Kayıcı mafsallar arkadan çekişli seyir sırasında arka aks yoldan gelen etkiler nedeni le aşağı yukarı hareket eder bu durum vites kutusu ile diferansiyel arasında ki mesafeyi sürekli değiştirir. Bu nedenle şaftın boyu sürekli uzaması ve kısalması gerekmektedir. Ancak şaftın elastiki bir malzemeden yapılmadıkları için uzaması veya kısalması mümkün olmayacaktır. 

Eğer şaftın boyunda değişim olmaz ise araç zıplayarak engelleri aşacaktır. Bu durumda aracın içindeki yolcu rahatsız olacak veya taşınacak malzemeler zarar görecektir. Böyle bir yolculuk yapmak eminim hiç birimiz istemeyecektir. Demek oluyor ki şaft ve mafsallar konforu da sunmaktadır. Çalışma prensiplerini daha da açacak olursak.

Motorun gücü döndürme momenti biçiminde arka tekere uygulanıp, tekerlek yerin göstermiş olduğu dirence karşı dönmeye zorlanacaktır. Zorlanınca Newton kanunu gereğince tepki görü. Bu tepkiyle vites kutusundan çıkan hareket şaft ve mafsallar sayesinde tekerler hareket verir ve araç yürümeye başlar. Tabi ki sürekli hareket eder yol koşullarına göre darbelere, vuruntulara maruz kalacak olan mafsallar arıza verecektir. Bunu anlamak için herhangi bir vuruntu sesi geldiğinde tamirini yaptırmalıyız yoksa bizi yolda bırakabilir.