CNC tezgahlarda çalışma şartlarının çok fazla değişkenlik göstermesi neticesinde sürekli olarak piyasaya yeni kesici takımlar, tutucular ve bunların kaliteleri çıkmaktadır. Klasik torna tezgahlarına göre CNC tezgahlarında yüksek sıcaklıklarda, yüksek devir, ilerleme ve talaş verilebilmektedir. Bu yapısından dolayı CNC ’lerde daha rijit ve dayanıklı takımlarla çalışma gerekliliği oluşmuş ve kesici takımlar için yeni bir gelişme çağı başlamıştır. Hemen hemen her ay rakiplerinde geri kalmak istemeyen üreticiler yeni takımları ve kesicileri piyasaya sürmektedir. Bunların bazıları kalite yönünden geliştirilmiş, bazıları yeni form verilmiş ve bazıları da yeni baştan tasarlanmıştır. Bu yeni tasarımların bağlandığı daha uygun ve sağlıklı çalışma ortamı sağlayan tutucularda bu gelişmelerle beraber çeşitlenmektedir.
Kesici takımı seçerken öncelikle alttaki özelliklerin bilinmesi gerekir.
- İş parçasının kalitesi,
- İş parçasının sertliği,
- İş parçasının ebatları ve geometrisi,
- Yapılacak işlemin çeşidi,
- Yapılacak işlemin darbeli veya darbesiz olması,
- Yapılacak işlemde soğutmanın olup olmaması,
- Kaldırılmak istenen talaş miktarı,
- Çalışılmak istenen kesme hızı, devir, ilerleme,
- Kesici takımın geometri ve yapısı,
- Tezgah gücü ve cinsi,
Bu maddelere verilecek en doğru yanıtlar kesicinin ömrünü, performansını direk olarak etkileyecek, birim maliyet ve zamandan tasarruf ettirecektir. Her kesici takımı, her işte kullanamayız. Buna yukarıda saydığımız maddeler neden olmaktadır. Örneğin; en fazla 1mm talaş verilebilecek bir kesici uca 2mm talaş derinliği verirseniz uç bu baskıya dayanamayıp kırılacaktır.
Kesici Takım Malzemeleri
Seri olmayan basit işlemlerde (kılavuz çekme, küçük çaplı delik delme ve kama kanalı açma gibi.) genellikle yüksek hız çeliği (HSS) takımlar kullanılır. HSS takımlar tek parça üretilir ve kesici kısımları değiştirilebilir değildir. CNC tezgâhlarda, daha yüksek kesme değerleri kullanıldığı ve yüksek performans istendiği için genellikle karbür (sert maden) takımlar kullanılmaktadır. Yüksek hız çelikleri, sinterleme yöntemiyle üretilmiş karbürden daha tok olmasına rağmen aynı sertlik derecelerini sağlayamamaktadır. Bu nedenle seri imalatlarda karbür uçlar daha çok tercih edilmekte ve sürekli olarak geliştirilmektedir.
Bir takım malzemesinde aranan özellikler şunlardır:
- Takım malzemesi yüksek çalışma sıcaklıklarında iş parçasından daha sert olmalı ve çalışırken yüzeyinden parça atmamalıdır.
- Darbeli çalışmaya karşı dayanıklı olmalı ani darbelerde parça atmamalıdır.
- Ani sıcaklık yükselmelerinde kesici kısım yanmamalı ve ani soğumalarda da çatlamamalıdır.
- Çalışma esnasında iş parçasıyla birleşerek reaksiyon oluşturmamalıdır.
- Yüksek basınçlarda istenilen tokluk ve esnekliği göstermelidir.
Kesici takım malzemeleri alttaki gibidir.
Adi Karbonlu ve Orta Alaşımlı Çelik Kesiciler
İlk olarak kesici takım üretiminde kullanılmış malzemelerdir. Çok ucuz olmaları, kolayca biçimlendirilip bilenebilirler. Ancak yüksek kesme hızlarında ve sert malzemelerde çalışmazlar. Daha çok ağaç ve plastik gibi malzemelerin işlenmesinde düşük hızlarda kullanılırlar.
Yüksek Hız Çelik(HSS) Kesiciler
Seri çelik olarak da adlandırılırlar. Adi karbonlu çeliklere göre daha iyi dayanım ve kesme gösterirler. Tekrar tekrar bilenip kullanılabilir ve ucuzdur. Piyasada seri olmayan işlerde en çok kullanılan kesici takım malzemesidir. Yüksek sertlik ve tokluk sağlanabilir. Gerekirse orta sertlikteki malzemeler ve döküm malzemelerde seri işlemlerde de kullanılabilir. Uygun soğutma sağlanırsa yüksek çalışma sıcaklıklarında başarıyla uygulanır. Bu kesicilerin molibden (M serisi) ve tungsten (T serisi) olmak üzere iki temel çeşidi vardır.
Dökme - Kobalt Alaşımlı Kesiciler
58-64 HRC sertliğe ve iyi aşınma dayanımına sahiptir. Stellit kesici olarak da adlandırılır. Yüksek sıcaklıklarda özelliği değişmeden kullanılabilir. Dökülerek ve taşlanarak imal edilirler. Bu sebepten ötürü darbeli çalışma şartlarında çabuk kırılırlar. Çelik, döküm malzeme, paslanmaz ve metal olmayan alaşımlarda yüksek işleme hızlarında çalışabilirler.
Sert Maden Uçlar (Karbürler)
Tungsten karbür ve titanyum karbür olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. Stellit kesici uçlara göre daha yüksek sıcaklıklarda ve daha zor şartlarda çalışmaktadır. Toz metalurjisi yöntemleriyle üretilen oldukça sert aşınmaya dirençli malzemelerdir. Bu malzemeler soğuk şekillendirme ve talaş kaldırma gibi işlemler için uygun malzemelerdir. Karbürler sert metaller olarak bilinirler.
Tungsten Karbür(WC): Tungsten karbür parçacıklarının kobaltla birleştirilmesi ile elde edilirler. Demir dışı talaş kaldırılması zor parçaları ve dökümlerin işlenmesinde kullanılırlar. Aşınma dayanımı ve sertliği sayesinde, korozyon, yüksek sıcaklık gibi zor şartlar altında işleyen çok sayıda makine ve parçalarında tungsten karbür kullanılmaktadır.
Titanyum Karbür (TiC): Titanyum karbür fiziksel ve kimyasal açıdan üstün özellikler gösteren bir metaldir. Tungsten karbüre göre aşınma mukavemeti fazla olmasına rağmen, daha kırılgandır. Bağlayıcı olarak nikel-molibden alaşımının kullanıldığı titanyum karbür yüksek kesme isteyen çelik ve dökme demirlerin işlenmesinde kullanılır.
Kaplanmış Kesici Uçlar
Ana malzemelerin iş parçasıyla reaksiyona girme olasılığını düşürmek ve daha iyi kesme şartları oluşturmak için kaplamalı kesici takımlar üretilmiştir. Kesici takımın yüzeyi çeşitli alaşımlarla kaplanarak yüzeyin daha sert, ısıya ve aşınmaya karşı daha dayanıklı olması sağlanmıştır. Kaplama malzemesi olarak genellikle, titanyum nitrür, titanyum karbür ve seramikler kullanılır. Kaplama işlemi kesicilere; Yüksek sıcaklıklarda sertliğini koruma, kimyasal kararlılık, düşük ısı iletkenliği, az gözenekli yapı özelliklerini kazandırmaktadır.
Seramikler Kesici Uçlar
Alüminyum oksitin yüksek basınç altında preslenerek sinterlenmesiyle üretilir. İçerisine dayanım ve tokluk için titanyum karpit ve zirkonyum oksit ilave edilir. Genellikle sertleştirilmiş iş parçalarının son işlemesinde kullanılır. Yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır.
Kübik Boron Nitrür (CBN) Kesici Uçlar
Hızlı aşınma olmaksızın yüksek hızlarda sert dökme demir ve sertleştirilmiş çeliğin kesimi için kullanılmaktadır. 58-62 HRC sertliklerde rahatlıkla çalışabilmektedir. Elmas sertliğinde kesime en yakın kesici uçtur.
Silikon Nitrür Tabanlı Kesiciler
Silikon nitrür (SiN) tabanlı kesiciler, silikon nitrürün, alüminyum oksit ve titanyum karbürle birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Dökme demirlerin ve nikel tabanlı alaşımların orta kesme hızlarında işlenmesinde kullanılırlar.
Elmas Kesiciler
Elmas, doğal olarak oluşmuş bilinen en sert ve aşınma dayanımı en yüksek olan maddedir. İstenilen sertlikte her türlü malzemeyi işleyebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
İş yoğunluğum dolayısıyla yorumlara cevap veremeyebilirim. Anlayışınız icin teşekkürler.