İthalat ve İhracat Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

İthalat, yurtdışında bulunan malın veya hizmetin, zorunlu işlemler yapıldıktan sonra ülkeye alınmasıdır. Mal veya hizmetin yurt içinde kullanılabilir duruma gelmesine kadar oluşan tüm süreci kapsar. İthalat işlemi, mal bedeli ve gümrük vergileri ödenerek, gümrük yönetmeliğine göre tamamlanır. Dış alım olarak da adlandırılmaktadır. Ülkemizde daha çok ithalat tabiri kullanılmaktadır.

İhracat ise, bir ülkenin ürettiği mal ve hizmetleri, dış pazarlara satmasıdır. Mal ve hizmetin fiilen ülkenin gümrük sınırlarını terk edene kadar olan tüm süreci kapsar. Dış satım olarak da adlandırılır. Yoğun olarak ihracat ismi kullanılmaktadır.
İthalat ve ihracat, bir ülkenin dış ticaret dengesini oluşturmaktadır. Eğer bir ülke bir ürünü sürekli yurtdışından alır ve karşılığında daha az tutarda ve daha az bir miktarda bir ürünü yurtdışına satarsa bir müddet sonra satılan mallar ile alınan mallar arasında bir fark oluşacaktır. Bu oluşan farka cari açık denir.
İthalat ve ihracat terimlerine bakınız.

İthalat alttaki gibi çeşitlere ayrılır;

Akreditif Açılarak Yapılan İthalat:
Alıcı ile satıcı arasında mal üzerinden sağlanan anlaşma gereği, alıcının çalıştığı banka ile satıcının belirlediği banka arasında ödeme şartları belirlenir. Mal sevk ve belirlenen evrakların teslimi karşılığında ödenmek üzere açılan krediye “akreditif” denir. Yapılan işlemler bütünü de akreditifli ithalatı oluşturmaktadır.

Mal Karşılığı İthalat:
Malın gümrüğe gelmesiyle bedelinin tamamını ödeyerek ithalattır. Peşin alış işlemidir.

Bedelsiz İthalat:

Gümrük vergisi olmadan getirilen mallar (şahsi eşyalar, numuneler vb).

Geçici Kabullü İthalat:

İhraç etme amacıyla yapılan ithalattır. Alının belirli bir kar ile tekrar yurtdışına satmak amaçlı yapılır. Al-sat esastır.

Belge Karşılığı İthalat:

Malın gelmesine bağlı olmadan, malın yola çıkmış olduğunu gösteren belgenin bedelini ödeyerek bankadan ödeme belgesi alınmasıyla gerçekleştirilen alımdır.

Kredili İthalat:

Bedeli daha sonra ödenmek üzere yapılan vadeli alımdır. Belirli ödeme periyodu da belirlenebilir.

Ankonsinyasyon İthalat:

Satışın yapılması veya kullanılması sonucu belirli bir vade sonunda mal bedelinin transfer edilmesi şartıyla yapılan ithalattır. Konsinye (kullandığın kadar öde) esasına dayanır.

İhracat türleri de altta verilmektedir;

Özellik arzetmeyen ihracat:

İhracı yasak ya da bir kurumun iznine bağlı olmayan ya da kayda bağlı mallar listesi dışında bulunan veya kayda bağlı olmaksızın yapılan ihracattır.

Özel izne bağlı ihracat:

İhracı uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili mevzuata bağlı olarak yetkili organ tarafından, ön izin alındıktan sonra yapılan ihracattır.

Kredili ihracat:

Kredi anlaşmaları dışında kalmak kaydıyla, ihracat bedelinin Türk Parası Kıymetini Koruma mevzuatında öngörülen süreler içerisinde yurda getirilmesini öngören bir satış şeklidir. Kredili ihracat, uluslararası bankacılık usulleri çerçevesinde yapılmaktadır. Yetkili bankalar ve ihracatçılar belirlenen süredeki ödemeler ile kredi sözleşmesinde yer alan taksitlerin, süresi içerisinde ülkeye getirilerek bir bankaya satılması ile ilgili önlemleri almak zorundadırlar. Kredili ihracat da, ihracat bedelleri satış sözleşmesinde belirlenen vadeleri izleyen 30 gün içerisinde tahsil edilir.

Transit ihracat:

Bir ülkeden satın alınan bir malın, transit olarak veya doğrudan doğruya bir başka ülkeye ihracı söz konusu ise; alış ve satış bedelleri arasında fark olmak üzere, mal bedelleri için transfer yapılarak veya yapılmaksızın satın alınan yabancı menşeli veya Türk menşeli olup yurt dışına satılmış (serbest bölgelere yapılan satışlar dahil ) malların transit olarak veya doğrudan doğruya, İthalat ve İhracat rejimi hükümlerine tabi olmaksızın başka bir ülkeye ya da serbest bölgelere satılmasıdır.

Konsinye ihracat:

Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklere mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir. Mal satıldıktan sonra ödemesi yapılır.

Hariçte İşlemeli ihracat:

Hariçte işleme rejimi, serbest dolaşımdaki eşyanın, işlenmek üzere Türkiye gümrük bölgesinden geçici olarak üçüncü ülkelere gönderilmesi ve bu faaliyetler sonucu elde edilen ürünlere tam veya kısmi muafiyet uygulanmak suretiyle yeniden serbest dolaşıma girmesidir.

Bedelsiz ihracat:

Karşılığında yurda herhangi bir bedel getirilmeksizin yurtdışına mal gönderilmesi bedelsiz ihracattır.

Bağlı muamele veya takas yolu ile ihracat:
“Karşılıklı Ticaret” olarak adlandırılan ve kısmen de olsa ödemenin para yerine malla yapıldığı ticaret kapsamında yer alır. İhraç edilen malın tümüne veya bir bölümüne karşılık mal alındığı bir ticaret şeklidir. İhraç veya ithal edilen mal, hizmet veya teknoloji transferi bedelinin kısmen veya tamamen mal, hizmet, teknoloji transferi veya kısmen döviz ile karşılandığı bir ödeme şeklidir.
İthalatın Püf Noktaları yazımızada göz atınız.