Komparatör Nedir? Nasıl Okunur?

Ölçü Saati

     Komparatör, 1-0,1-0,01-0,001mm gibi hassas ölçüleri ölçmeye yarayan yaylı sistemle çalışan bir ölçüm saatidir. Kaldıraç sistem ile ölçünün büyütülerek olası hata, sapma ve balansların rahatça okunmasını sağlar.Tek yönlü ve çift yönlü bölüntülü olmak üzere iki çeşittir. Tek yönlüde bölüntü sıfırdan başlar ve saat yönüne doğru ölçü büyür. Çift yönlüde ise sıfırdan başlar ancak bölüntüler hem saat yönünde hem de tersi yönünde ilerler. Genelde iki yönlü olanlar tercih edilmektedir. 

   İleri geri hareket eden bir mili ve mile bağlı bir yay mevcuttur. Ölçüde milin ilerleyişine göre mile bağlı bir kaldıraç yardımıyla hareket eden ibreden alınır. İbrenin geldiği yer okunmak istenen ölçüyü gösterir. Komparatörlerin kullanım amacı mukayese yapmaktır. Ölçüm kolaylığı sağlamak için çeşitli ayaklıkları, uzatma çubukları ve bağlantı parçalarıyla ölçü alınacak yere
montajlanırlar. Metal yüzeylere sabitlemek için mıknatıslı tablaları mevcuttur. Çeşit Bakımından; dijital, analog, salgı yalpa komparatörleri olarak ayrılmaktadırlar.

Kullanım amacı itibariyle;

•  Küçük ölçülerin okunmasını,
•  Mukayese yapmayı,
•  Geometrik şekillerde değişikliklerin ölçümlerini kolaylaştırır.

Bu ölçü saatleriyle(komparatör);

•  Dış çap kontrolü
•  Aynı anda çok boyutlu kontrol
•  İç çap kontrol
•  El ile doğrusal hareketin kontrolü
•  Derinlik ve yükseklik kontrolü
•  Yüzeye diklik kontrolü
•  Karşılıklı konum kontrolü
•  Derinlik kontrolü
•  Salgı-yalpa kontrolü yapılabilmektedir.

    Örnek vermek gerekirse; bir araç yolda giderken tekerleğin kaba tabiriyle sekiz çizmesi, atlama yapması, tekerleğin bulunmuş olduğu jantın salgı yalpa değerinin yüksekliğinden kaynaklanır. Bu dalgalanmanın yaratacağı titreşimin araca zarar verip vermeyeceğinin sınır değerlerini komparatör saatleriyle kolaylıkla ölçebiliriz.

Komparatör aşağıdaki şekilde okunur:

Değerler 0,01mm hassasiyetli komparatöre göre alınmıştır.

    Komparatörün saati üzerindeki büyük ibrenin bir tam devri sonunda uç 1 mm ilerlediğine göre ve kadran çevresi de 100 eşit parçaya bölünmüş olduğundan çevredeki iki çizgi arası 1/100 = 0,01 mm olarak elde edilir. Buna göre örneğin; ibre kadran çevresinde 1 tur yapmış ve 15 çizgi ilerlerse, uç 1,15 mm hareket etmiş olur.

Komparatör kullanma ve okuma ile ilgili daha detaylı bilgi için bu yazımızı inceleyin.