UEFI, BIOS, GPT, MBR Nedir?

Bilgisayarlar hayatımızın her alanında yer edinmeye başladılar. Bu bilgisayarlar ile bir çok yeni terimle tanıştık. İşte o terimlerden olan UEFI, BIOS, GPT, MBR'ın anlamları, ne işe yaradıkları ve ne yaptıkları...

Bilgisayarlar yıllardır sürekli gelişmekte olan teknolojilerden bir tanesi. Eskiden sadece askeri ve kurumsal alanlarda kullanılmakta idi ve bu bilgisayarlar büyük bir oda boyutundaydı. Zamanla sürekli olan küçülen ve portatif hale gelen cihazlar, 90'lı yıllardan itibaren evlerimizde yer edinmeye başladılar.

BIOS ve UEFI BIOS

Bilgisayar kullanmış hemen hemen herkes BIOS kelimesini duymuştur. Açılımı "Basic Input/Output System" yani "Temel Giriş-Çıkış Sistemi" olan BIOS; bilgisayarın açılıp kapanmasını, donanım elemanlarının birbiri arasındaki iletişimi, her bir donanımın çalışmasını kontrol eden, bilgisayarın ana kartında bulunan bir yazılımdır. 16 bit mimariye uygun olan BIOS zaman içinde çok gelişmedi, ancak kontrol ettiği donanım elemanları gün geçtikçe değişti, gelişti ve iyileşti. Bu sebeple bu donanım elemanlarının daha verimli bir şekilde çalışması için UEFI isimli yeni bir teknoloji geliştirildi.

Açılımı "Unified Extensible Fimware Interface" yani, "Birleşik Genişletilmiş Yazılım Arayüzü" olarak adlandırılabilecek UEFI aslında özetle anakartta yer alan ufak bir işletim sistemi. BIOS'un yerini alan UEFI'yi eski bilgisayarlar desteklemez. BIOS'dan daha gelişmiş bir yazılım olan UEFI; bilgisayarın daha hızlı açılmasını, donanım elemanlarının hem birbirleri ile hemde bir bütün olarak daha uyumlu çalışmasını sağlayan, aynı zamanda da güvenliği de artırıyor.

            

MBR ve GPT

MBR günümüzde dahi hala kullanılan, biraz daha eski; disk bölümlerini yönetmek için geliştirilmiş bir sistemdir. Depolama birimindeki düzenlenmiş disk bölümlerine ait bilgiler bu sistem tarafından saklanır. Ayrıca disk bölümlerini işletim sistemi için tarama kodunu tutar.

GBT ise UEFI gibi sonradan gelen bir özelliktir. Oda MBR gibi diskin bölümlerini düzenler, ama sonradan geliştirilmiş bir sistem olduğu için MBR'dan daha etkili ve verimli çalışır. Şayet bilgisayarınızda UEFI kullanmakta iseniz, aynı zamanda GBT kullanıyorsunuz demektir. Depolama boyutu olarak MBR'dan çok daha öndedir. MBR 2TB gibi bir bölüm sınırı koyarken, GBT'de 9.44 ZB gibi bir sınır vardır. Windows'un her bir bölüm için verdiği maksimum disk kapasitesinin 256 TB olduğunu anımsarsak, daha büyük ihtiyaçlarımız için GPT'nin çok daha işe yarar bir teknoloji olduğunu anlayabiliriz.

Yazan: Abdullah Kırıcıkaya

Konuyla İlgili Yazılar:

• Uefi Nedir?