Ambalaj ve Ambalajlama Nedir?

     Günlük hayatımızda malzemelerin, yiyeceklerin korunması, saklanması ve daha uzun dayanması için birçok yöntem uygularız. Ancak bunları daha profesyonel hale getirdiğimiz bir yöntem olan ambalajlama yöntemi en etkin yöntemler arasındadır.

Peki, nedir bu kritik yöntem?

     Ürünlerin, bir sonraki kullanım zamanına kadar taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için değişik malzeme ve araçlarla sarma işlemine ambalajlama ve bu iş için kullanılan malzemelere de ambalaj malzemesi diyebiliriz. Ambalaj içine konulan ürünü koruyan, en temiz ve en güvenilir koşullarda size ulaşmasını sağlayan, taşınmasını ve depolanmasını kolaylaştıran değerli bir malzemedir.

     Ürünlerin, bir sonraki kullanım zamanına kadar taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için değişik malzeme ve araçlarla sarma işlemine ambalajlama Önceleri en çok kullanılan ambalaj şekli cam veya şişe içinde saklamak olmuştur. Bazı filmlerde görmüşsünüzdür, denizde şişe içerisinde bir kağıt… Bu kağıt aylarca, özgürlüğe ulaşacağı zamana kadar derin denizlerde sürüklenir gider. Ta ki şişeyi biri açıp kağıdı çıkarana kadar… Demek ki, cam şişe içine koyma işlemi o kağıdı çetin hava şartlarından ve suyun aşındırıcı etkisinden koruyan o zamanda bulunmuş en etkili yöntemlerden biri idi. Başka bir örnek vermek gerekirse biz Aydınlılar iyi biliriz incir mevsiminde taze(gaba) incirleri toplamak, taşımak veya satmak için kargıdan yapılmış örme sepetleri kullanmasını, niye bu sepetler kullanılır hiç düşündünüz mü? Sepet, incirin sıcakta bozulmaması, hava alması için gözenekli bir yapıya sahiptir. Ayrıca incire değen yüzeyi azaltır ve bu sayede ezilme işlemi de az olur. Tabi ki ekonomiklik ve geri dönüşüm de önemlidir. Bir sepeti defalarca kullanabilirsiniz. Demek ki incir için en iyi şartları sağlayan ambalajlama ve bekletme yöntemlerinden biri de sepeti kullanmaktır. Ambalajlamada en büyük buluşlardan biri gıda endüstrisinde konservenin icadıyla olmuştur. Bilindik yöntemlerin dışında yiyecekleri uzun süre bozulmadan saklamak için insanoğluna çok büyük bir avantaj sağlamıştır.

Ambalaj malzemelerin gelişimine bakarsak;

     Kağıttan yapılmış ambalaj malzemeleri önemli bir kullanım alanına sahiptir. Kağıt keseler, kağıt köşebentler, oluklu mukavvalar vb. Kağıt malzemelerin doğada çözülmesi bakımından yeni ambalajlama yöntemlerine göre daha ekolojik olduğu söylenebilir ve günümüzde de yaygın şekilde halen kullanılmaktadır. Yeni gelişen teknolojilerle beraber petrol ve türevlerinde yapılmış plastik ambalajlar ortaya çıkmış ve kullanımı artmaktadır. Petrol ve türevlerinden üretilen ürünlerdeki artış çevre kirliliğini oldukça yüksek değerlere çıkarmaktadır. Sözüm meclisten dışarı “Kolayı içiyoruz, pet şişesini denize atıyoruz değil mi?”

     Ambalajlamanın asıl gayesi, ürünü temiz tutmak, hava şartlarından korumak ve zarar görmesini önlemektir. Malın cazibesini ortaya çıkarmak ve rekabetçi piyasa şartlarından bir adım öne çıkarmakta ambalajlamanın amaçları arasında yükselen bir öneme sahiptir. Ambalajlama günümüzde asıl maksadının dışında pazarlama aracı olarak önemi gitgide artmaktadır. Bazı noktalarda ambalaj ürünün önüne geçmektedir. Bununla ilgili endüstride farklı bir kol oluşturmakta ve gelişmektedir.

     Ticari eşyanın cazip gösterilmesi, üzerinde müşterinin malı tanımasına yardımcı olacak bilgilerin yer alması, eşyanın satışını kolaylaştırmaktadır. Çeşitli maddelerden göz alıcı şekillerle yapılmış ambalajlarla satışa sunulan paketler, gıdalar, giyim eşyaları rekabet piyasası içinde müşteri tarafından tercih edilmektedir ve alıcının gönlünü çelmektedir. Cazip ambalajla satışa sunulan bir ürünün, ondan üstün niteliklere sahip fakat ambalajsız veya zevksiz bir şekilde ambalajlanmış üründen daha çok satıldığı tartışılmaz bir gerçektir.

İyi bir ambalajdan beklenen özellikler; 

• Ürünü taşıma, koruma, tanıtım, ambalajlama basitliği ve çevreyi korumadır.
• Ürünü taşıma; ambalajın esas fonksiyonu ambalajlanan ürünün bir arada tutularak taşınmasıdır. Buna depolama ve istif etmede dahildir.
• Ürünü koruma; ambalajlanmış ürünler kullanıcıya ulaşana kadar, birkaç kez yükleme-boşaltma ve taşıma aşamalarında geçerler. Bu aşamalar esnasında ambalajın karşılaşabileceği risklere karşı içindeki ürünü koruması beklenir.
• Ürünü tanıtma; ambalajlanan ürünün çeşidi, cinsi, menşei, adeti veya riskli olup olmadığı, ambalajdaki baskı sayesinde tüketiciye bildirilmiş olur.
• Ürünü ambalajlama basitliği; koli ambalaj, ürüne kullanım kolaylığı sağlamalıdır. Ürünler ambalaj sayesinde daha kolay yükleme-boşaltma-taşınma işlemlerinden geçerler.
• Çevreyi koruma; koli ambalajının kendisi ve ambalajlanan ürünü, dağıtım aşamaları boyunca çevreye zarar vermeden tüketiciye ulaşmasını sağlamalıdır.

     Önceleri ambalajlamanın amacı sadece ürünü muhafaza etme ve taşıma görevini üstlenmekti. Günümüzde ise içindeki ürünü sağlıklı şekilde saklayabilmenin yanında ürünün özelliklerini kullanıcıya aktaran bir araç halini almıştır

     Ambalajlar, görevini tamamladığında ortaya atık çıkmaktadır. Nakliyede kolaylık sağlamak için kullanılan ambalajlar, ürün satış noktasına gelip ambalajdan çıkartıldığında ortaya çıkan atık, ambalaj atığı sayılmaktadır. Gündelik hayatta kullanılan ürünlerin boş ambalajlarının oluşturduğu ambalaj atıkları, evsel atıklara örnektir. En basitinden yumurta kolileri; siz yumurtaları rafa dizerken boşalan yumurta kolisi de çöpe atılmaktadır. Marketten bakkaldan aldığımız hemen hemen her türlü ürünün bir atığı oluşmaktadır. Demek ki bu ve buna benzer kurumlar ambalaj atığı üreten birer fabrikadır. Belki tanıdıklarınızdan duymuşsunuzdur. Bu eve bu kadar eşya girmiyor ama her gün çöpe bir şeyler atıyoruz. İşte, o atılan malzemeler eve alınan her türlü eşyadan geriye kalan ambalaj atıklarının birleşmesidir. Hemen hemen hiçbir malzeme evimize ambalajsız girmemektedir. İsterseniz evinize aldığınız ürünleri kontrol edin. Haklı olduğuma kanaat getireceksiniz. En basitinden market poşetini örnek gösterebiliriz.

     Ambalajlardan geriye kalan atıkların kontrolü ve doğaya en az zararı vermeleri için geri dönüşüm sağlayan ürünleri veyahut doğada kolayca çözülen ürünleri ambalajlarımızda kullanmaya dikkat etmeliyiz. Sonuçta bu dünya bizim ve çocuklarımızın… Gelecek nesillere daha sağlıklı bir hayat sunmak istiyorsak kendimize bunu bir görev saymalı ve üstümüze düşeni layıkıyla yerine getirmeliyiz.