Taşlama Nedir? Kaça Ayrılır?

    Temel bir şekillendirme yöntemi olan taşlama işlemini hemen hemen herkes görmüştür. Burada taşlama işlemini ve çeşitlerini sizi sıkmadan ve çok fazla detaya girmeden anlatmaya çalışacağım. Taşlama, belli bir geometriye getirilmiş veya serbest haldeki sert, köşeli, aşındırıcı tane ve bu tanelerin bütünüyle oluşturulmuş takımlarla yapılan talaş kaldırma işlemidir. Taşlama, temel malzeme işleme aşamalarından birisidir. Taneler üzerindeki küçük kesici uçlar talaş oluşumunu sağlar.

Bu işlem kemiklerin keskinleştirilip bıçak haline getirilmesi, kılıçların bilenmesi, kesici ve delici birçok aletin yapımında ilk çağlardan beri uygulanmaktadır.

    Uygulama işlemine göre taşlama işlemi aşağıdaki gibi sınıflandırılabiliriz.

Yüzey Taşlama: 

Bozuk malzeme yüzeyini silindirik yüzeye sahip bir disk ile düzeltme işlemidir. Düz parçaların kısa sürede tesviyesinde etkilidir. Genellikle ileri geri giden parça üzerinde silindirik diskin dönerek talaş kaldırmasıyla esasına dayanır. Beton yüzeyinin silindirle düzeltilmesi işlemine benzer, farkı talaş kaldırarak gerçekleştirilmesidir.

Silindirik Taşlama: 

İşlem tornalamaya benzemektedir. Yavaş dönen parça üzerinde hızla dönen silindirik bir diskin parça yüzeyinde talaş kaldırarak ilerlemesidir. Silindirik parçaların rijit bir yapıda taşlanması amacıyla bu yöntem kullanılmaktadır.

Merkezsiz Taşlama: 

Çok hassas silindirik yüzeyler yüksek hızlarda hareket eden merkezsiz taşlama ile çok küçük toleranslarda işlenebilmektedir. Silindirik taşlama işlemine benzemektedir. Farkı aynı yöne dönen iki silindir arasına parça sabitlenmeden konulur. Silindirlerden biri daha hızlı dönerek taşlama diğeri de yavaş dönerek parçanın dönüşünü sağlar. Alttan bir tutucu yardımıyla parça ve taşlama derinliği ayarlanır.

İç Taşlama: 

genellikle boru tipi malzemelerde uygulanır. Küçük bir disk iş parçasının içinde talaş kaldırarak ilerler. Silindirik taşlamanın bir çeşididir.

Kenar taşlama: 

Düzlemsel bir iş parçasının silindirik bir silindirik taşının alın tarafıyla işlenmesidir. Küçük parçalarda uygulama kolaylığı sağlar.

Yiv ve diş açma: 
Taşlamayla silindirik parçalar üzerinde diş ve yiv açma işlemleri gerçekleştirilebilir. Diğer talaşlı şekil verme yöntemlerindeki gibi taşlama ile şekil verme ve yüzey bitirme işlemleri başarıyla uygulanmaktadır.

Honlama: 

Yüzey bitirme amacıyla kullanılan ve parçaların iç ve dış yüzeylerinin bütününün işlenmesini sağlayan bir talaşlı işlem yöntemidir. Honlama metal iş parçasında hassas yüzey elde eden aşındırıcı bir işlemdir. Honlama taşının kontrollü bir şekilde silindir yüzeyine bastırılması ile yüzeyin geometrik yapısını düzeltirken, aynı zamanda yüzey dokusunu ve pürüzlülüğünü iyileştirir.

Genellikle içten yanmalı motor silindirleri, dişliler ve hidrolik silindirlerin son işleminde kullanılır. Farklı tip ve çeşitleri bulunsa da hepsi honlanacak yüzeye bastıran bir veya daha fazla aşındırıcı taştan oluşur. Ayrıca kesici takımların izleri dalgalanmalar ve küçük geometrik bozukluklar da bu yöntemle giderilebilmektedir. Kesme hızı taşlama operasyonundakinden çok daha düşüktür.

Parlatma (polisaj) ve Fırçalama:

Bu proses grubunun çoğunda aşındırıcı tozlar bant veya silindirik yüzey üzerindeki bez parçalarına gömülü halde kullanılırlar. Parlatma kuru veya yağlayıcılı ortamlarda gerçekleştirilir. Talaş kaldırmadan ziyade bastırma ile yüzeyin ezdirilerek düzeltilmesi söz konusudur.

Lepleme: 

Bu teknik yuvarlanarak veya kayarak hareket eden aşındırıcı taneciklerle, talaş kaldırma işlemidir. Sivri uçlu tanecikler lepleme takımının yüzeyine batarak, iş parçasının yüzeyinden talaş kaldırmaktadır. Taşlanan yüzeylerin hatalarını düzeltmek, çok iyi yüzey kalitesi ve ölçü tamlığı elde etmek veya birlikte çalışacak olan iki yüzeyi birbirine alıştırmak için uygulanan bir tekniktir. Düşük hızla ve düşük basınçla gerçekleşen bir işlemdir.

Ultrasonik Taşlama: 

Ultrasonik titreşimlerle sünek bir malzemeden yapılmış takım başlığını hareket ettirir. İçerisinde aşındırıcı partiküllerin gömülü olduğu çamur şeklindeki taşıyıcı ara yüzeye doldurulur ve iş parçası dereceli olarak erozyona uğratılır.

Taşlamanın asıl amacı olan yüzey pürüzlülüğün minimum düzeylere çekilmesi ve talaş kaldırarak istenilen şekle malzemelerin getirilmesidir. İhtiyaca ve istenilen pürüzlülük hassasiyetine göre yeni yöntemler geliştirilmekte ve uygulamaya sokulmaktadır.