Vida Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Vida Nedir?
Genellikle metalden yapılmış, bir silindir çevresinde sarmal şeklinde dişlerin bulunduğu, nesneleri birbirine tutturmak veya bir yere sabitlemek amacıyla kullanılan malzemeye vida denir. Vidalar çoğunlukla tornavida vb. bir aletle çevrilmesi için özel bir başlığa sahiptir. Çoğunlukla korozyona yani paslanmaya dayanıklı paslanmaz çelikten üretilir. Korozyona dayanıklık amacıyla çinko ile kaplanan çeşitleri vardır. Az olarak üretilse de sert pirinçten yapılan tipleri de bulunmaktadır.

Vida Çeşitleri Nelerdir?

Vidalar diş şekillerine göre şu şekilde sınıflandırılır;

• Kare vidalar: Üretiminin kolay oluşundan dolayı az yük altında çalışan yerlerde kullanılan ve hareket ileten vidalardır.
• Testere dişi vidalar: Sarsıntılı ve yüksek basınçlı yerlerde kullanılan tesbit ve haraket vidasıdır.
• Trapez vidalar:Sonsuz vidalarda, hareket millerinde kullanılır.
• Yuvarlak vidalar: Aşırı yüke ve neme dayanıklı hareket vidasıdır.
• Üçgen vidalar: En sık kullanılan vida çeşididir.

Vidalar, kullanıldıkları yerlere göre yani saplandığı ortama göre isimlendirilirler. Bunlar;

• Ağaç Vidaları: Ağaç üzerine bir cismi tutturmak için kullanılan vidalardır. Çeşitli çap ve uzunlukta üretilir. 
• Metal(Makine) Vidaları: Metal üzerine  cisimleri tutturmak için kullanılır. Metal üzerinde kullanıldığı için vidanın sıyırmaması için özel şekilde tasarlanmıştır. 

Vidalar, başlık (kafa) tiplerine göre şu şekilde sınıflandırılır;

• Düz başlı vidalar: Düz uçlu havşa başlı vidalardır.
• Oval başlı vidalar: Yuvarlak tepeli havşa başlı vidalardır.
• Pan başlı vidalar: Kısa dikey kenarlı, hafif yuvarlak başlı vidalardır.
• Mafsal başlı vidalar: Yuvarlak bir üst kısmı olan ekstra geniş başlı vidalardır.
• Yuvarlak başlı vidalar: Kubbe şeklinde başlığa sahip vidalardır.

Yukarıda adı geçen başlıklar yıldız, düz veya özel şekillere sahip olabilir. 

Vidalar ölçü sistemine göre metrik ve Whitworth olmak üzere iki çeşittir;

• Metrik vidalar,metrik ölçüde üretilmiştir. Metrik 10 ifadesi çapı 10 mm olan vidayı ifade eder.
• Whitworth vidalar, İngiliz ölçü birimi inç temel alınarak üretilen vidalardır. 

Yine vidalar sıkma yönlerine göre sağa doğru sıkılan ve sola doğru sıkılan vidalar olmak üzere iki çeşittir.

Vidalar kullanım alanlarına göre şu şekilde sınıflandırılır;

• Birleştirme vidaları: Cisimleri birleştirmek amacıyla veya bir cismi bir yere tutturmak amacıyla kullanılır.
• Hareket vidaları: Makinelerde hareketi iletmek amacıyla kullanılan trapez veya testere dişi şeklinde yapılan vidalardır.
• İnce diş vidalar: Çok yüksek basınca dayanaklı vidalardır. Gaz ve sıvı sızıntısı olma ihtimali olan yerlerde kullanılır.

Yazan : Cemal Taner